W Ministerstwie Gospodarki trwają intensywne prace nad ustawą Prawo działalności gospodarczej, która zastąpi ustawę z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Założenia nowej ustawy mają w drugiej połowie listopada trafić do konsultacji publicznych, żeby parlament jeszcze tej kadencji miał możliwość dokończyć prace nad ustawą.
Potrzeba regulacji Prawo działalności gospodarczej
Dziesięcioletni okres stosowania ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 1 zwanej dalej „SDG”, pozwala na przeprowadzenie, w świetle aktualnych warunków gospodarczych, oceny pod kątem realizacji jej celów.
Niezaprzeczalnie, niektóre z obecnych ustawowych rozwiązań, w tym częściowo przejętych z wcześniej obowiązujących ustaw, powinny pozostać w systemie prawa. Niemniej jednak, w wyniku kompleksowego przeglądu obecnego stanu prawnego oraz analizy systematyki przyjętej w SDG, uprawniony jest wniosek o potrzebie eliminacji instytucji prawnych wykraczających poza zakres przedmiotowy tej ustawy, jakim powinno być zapewnienie gwarancji wolności działalności gospodarczej, wynikającej z art. 20 Konstytucji, a także o zasadności przyjęcia nowych instytucji prawnych stanowiących wyraz tych gwarancji.
Na uwagę zasługuje również fakt, że przepisy SDG w praktyce wywoływały i wciąż wywołują wątpliwości interpretacyjne, których nie udało się całkowicie usunąć za pomocą licznych nowelizacji.
Dostrzec ponadto można rozbieżności w rozumieniu tych samych pojęć na gruncie prawa krajowego i unijnego, co prowadzi do sporów w zakresie stosowania prawa.
Częściowo zastrzeżenia budzi także przyjęta w SDG systematyka oraz umiejscowienie poszczególnych przepisów prawnych.
Powyższe argumenty przemawiają za przeprowadzeniem reformy.
Cel regulacji Prawo działalności gospodarczej
Podstawowym celem regulacji jest urzeczywistnienie konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej i zagwarantowanie jej wykonywania w duchu społecznej gospodarki rynkowej, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Cel ten planuje się osiągnąć poprzez ustanowienie norm prawnych o charakterze ogólnym, znajdujących zastosowanie dla każdego rodzaju działalności gospodarczej podejmowanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jednocześnie dążących w szczególności do ukształtowania modus organów administracji publicznej zgodnie z zasadą, iŜ 99% przedsiębiorców działa rzetelnie, uczciwie i wobec nich administracja publiczna pełni rolę służebną oraz pomocniczą, a jedynie 1% przedsiębiorców działa niezgodnie z prawem. Powyższe stanowić będzie swoisty wyraz samoograniczenia się administracji publicznej. Tym samym zakłada się, że przepisy ustawy zapewnią przedsiębiorcom skuteczne instrumenty prawne do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej z poszanowaniem m.in. takich wartości jak: równość, interes prywatny i interes publiczny.
Nowe przepisy będą w pierwszym rzędzie służyć wzmocnieniu praw i gwarancji dla przedsiębiorców. W sposób wyraźny zostaną zaakcentowane oraz usystematyzowane ogólne zasady dotyczące wykonywania działalności gospodarczej, stanowiące katalog podstawowych praw przedsiębiorcy. W efekcie zmniejszy się ryzyko pomijania przy podejmowaniu rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie przedsiębiorcy naczelnych zasad prawa gospodarczego. Zbiór tych zasad ujęty w projektowanej ustawie będzie miał bowiem istotne znaczenie dla stosowania przepisów prawnych szeroko pojętego prawa gospodarczego, w tym w szczególności ich interpretacji.
Przepisy projektowanej ustawy będą dotyczyły przede wszystkim relacji przedsiębiorców z organami władzy publicznej. Ustawa określi również szczegółowe zasady działania organów administracji w dziedzinie gospodarki oraz wprowadzi nowe instytucje, których celem będzie wzmocnienie dialogu między administracją a przedsiębiorcą.
Dodatkowo, reforma będzie zmierzać do zbliżenia terminologii i instytucji prawnych prawa krajowego z prawem unijnym.
Uporządkowanie systematyki ustawy pozwoli na uzyskanie efektu przejrzystości, co ułatwi stosowanie jej przepisów w praktyce.
Oczekuje się, że w zakresie przyjętych w projektowanej ustawie instytucji prawnych a także określeń, ustawy zawierające przepisy szczególne będą posługiwać się – jako modelowymi – instytucjami i określeniami w rozumieniu nadanym im ustawę – Prawo działalności gospodarczej. Rozwiązanie takie przyczyniłoby się do zapewnienia spójności i transparentności wszystkich regulacji krajowego prawa gospodarczego i jednocześnie rozważnego wprowadzania wyjątków od obowiązujących już norm prawnych.
Niezależnie od prac legislacyjnych nad projektem Prawa działalności gospodarczej, projektodawca zamierza podjąć starania o rozszerzenie zakresu informacji podawanych w Teście Regulacyjnym i Ocenie Skutków Regulacji o zbieżności bądź odstępstwach nowoprojektowanych przepisów w stosunku do przepisów nowej ustawy – Prawo działalności gospodarczej. W odniesieniu do regulacji z zakresu prawa gospodarczego byłby to zatem swego rodzaju test zgodności z ustawą – Prawo działalności gospodarczej.
Sposób regulacji Prawo działalności gospodarczej
Ministerstwo Gospodarki proponuje:
1) przyjęcie nowej ustawy – Prawo działalności gospodarczej, zwanej dalej „PDG”;
2) przyjęcie przepisów wprowadzających PDG wraz z nowelizacją innych ustaw, których wykaz został umieszczony w pkt VI założeń – w zakresie niezbędnym dla celów niniejszego projektu;
3) wyłączenie przepisów SDG w zakresie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej do nowej, odrębnej ustawy, a ponadto rezygnację z niektórych przepisów SDG.
Przyjęcie nowej ustawy – Prawo działalności gospodarczej uzasadnione jest szerokim zakresem zmian oraz położeniem w nowej ustawie nacisku na charakter gwarancyjny regulacji, obrazujący wartości jakimi kieruje się prawodawca stanowiąc o zasadach podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej. Celu tego nie można osiągnąć w drodze kolejnej nowelizacji SDG. Posłużenie się w tytule ustawy wyrazem „prawo” jest uzasadnione, gdyż ustawa ta będzie regulować w sposób wyczerpujący obszerny zakres podstawowych zagadnień prawa gospodarczego. PDG będzie pełnić podstawową rolę w danej dziedzinie stosunków społecznych, ale w związku z tym, że będzie posługiwać się rozwiązaniami właściwymi dla różnych gałęzi prawa, nie może być zatytułowana „kodeks”. Proponowany zaś tytuł „Prawo działalności gospodarczej” odzwierciedla ogólne określenie przedmiotu ustawy. Ustawa Prawo działalności gospodarczej powinna wejść w życie 1 stycznia 2016 r.
Założenia ustawy Prawo działalności gospodarczej do pobrania.
Za informacjami Ministerstwa Gospodarki.
About the author